θεατρικό παιχνίδι!

 Είναι το Θέατρο αναγκαίο στην μάθηση των παιδιών….. 

Κάθε γεγονός ης ζωής μας, κάθε συναίσθημα, κάθε φαντασία, μπορούμε να το κάνουμε θέατρο. Από την στιγμή λοιπόν που κάποιος με ευχαρίστηση εκφράζεται είτε με την κίνηση είτε με το λόγο, είτε και με τα δυο, η δραστηριότητα αυτή είναι παιχνίδι θεατρικό.

Συχνά στις μέρες μας γίνεται λόγος για το θέατρο στα σχολεία, το θεατρικό παιχνίδι, την θεατρική αγωγή. Μοιάζει σαν να λέμε κυκλοφοριακή αγωγή. Εύλογα θα ρωτούσε κάποιος, δηλαδή τα παιδιά διδάσκονται πως να συναναστρέφονται;Αν το θέατρο είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας, τότε όταν το μεταφέρουμε σε ένα παιδί σαν γνώση μέσα από το παιχνίδι, τότε του προσφέρουμε τον κόσμο ολόκληρο.Στο θεατρικό παιχνίδι δεν υπάρχει προκαθορισμένο θεατρικό έργο, όπως στο θέατρο. Στο θεατρικό παιχνίδι δίνουμε στα παιδιά ευκαιρίες να εκφραστούν δημιουργικά, να πουν τις ιδέες τους, να εφεύρουν μια ιστορία, να δημιουργήσουν ένα παραμύθι. Να συζητήσουν, ν’ αποφασίσουν, να δώσουν διάφορες λύσεις στην ιστορία τους η οποία έχει την ευελιξία να διαμορφώνεται συνεχώς. Δεν υπάρχουν περιορισμοί και αυτή είναι η σημαντική διαφορά που το διακρίνει σε σύγκριση με το θέατρο. Είναι θα λέγαμε ένα παιχνίδι ύπαρξης και ελεύθερης έκφρασης, γιατί τα παιδιά υποδύονται τους εαυτούς τους, ενώ στο θέατρο οι ηθοποιοί υποδύονται έναν ξένο προς αυτούς ρόλο. Για τα παιδιά το θεατρικό παιχνίδι είναι η ψυχαγωγία τους, για τους ηθοποιούς όμως το θέατρο είναι μια επαγγελματική πράξη. Σκοπός του θεατρικού παιχνιδιού είναι να βοηθήσει τα παιδιά να οργανώσουν δημιουργικά και να εξωτερικεύσουν με πληρότητα τις προσωπικές τους εμπειρίες, ιδέες και συναισθήματα σε ποικίλες εκφραστικές μορφές και να αναπτύξουν προοδευτικά την απαραίτητη ευαισθησία απέναντι στα καλλιτεχνικά δημιουργήματα όπως και σε κάθε εκδήλωση του ωραίου στη φύση και τη ζωή. Είναι η ανάγκη να δωθεί στο παιδί και τον έφηβο η δυνατότητα να πειραματιστεί, να απελευθερώσει το σώμα του, να χαρεί, να παίξει και παράλληλα να αποκομίσει γνώσεις και εμπειρίες. Να εκφράσουν ελεύθερα και αβίαστα τον ψυχικό τους κόσμο και την προσωπική τους γνώμη.Στο θεατρικό παιχνίδι τα παιδιά εκφράζονται με το σώμα, αυτοσχεδιάζουν ελεύθερα, εκμεταλλεύονται το τυχαίο, συνδέουν αυτή τη δραστηριότητά τους με τις εικαστικές τέχνες, με τη μουσική, με τη ρυθμική και το χορό, εκφράζουν ελεύθερα τα καθημερινά προσωπικά τους βιώματα ή επινοούν φανταστικά θέματα. Είναι θα λέγαμε μια σύνθεση των επιμέρους καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων.Το θεατρικό παιχνίδι λειτουργεί σαν μια μικρή κοινωνική ομάδα, μια δημοκρατικά οργανωμένη ομάδα με κανόνες, οι οποίοι όταν τηρούνται απ’ όλους τους παίκτες της, δημιουργεί ένα κλίμα αλληλεγγύης, φιλίας, συντροφικότητας και κοινωνικότητας.Το θεατρικό παιχνίδι προσφέρει στο παιδί την ευκαιρία να εξερευνήσει, να πειραματιστεί, να εκφραστεί αυθόρμητα, ώστε να οδηγηθεί ομαλά στο στόχο του θεατρικού παιχνιδιού που δεν είναι άλλο από την απόκτηση μιας ολόπλευρα αναπτυγμένης προσωπικότητας, με ανεξάρτητη σκέψη και με δημιουργική φαντασία, ως μέλος του κοινωνικού συνόλου (ομάδα).Με το θεατρικό παιχνίδι το παιδί μπορεί να αποδεσμεύσει τις δημιουργικές του ικανότητες, να απελευθερώσει τη φαντασία του, έτσι οδηγείται στη αβίαστη επικοινωνία και στην καλλιέργεια των ανθρωπίνων σχέσεων. Ιδιαίτερα στο νηπιαγωγείο, όπου τα παιδιά, εξαιτίας του περιορισμένου λεξιλογίου, δεν μπορούν να εκφράσουν με το λόγο τις ψυχικές τους, ευχάριστες ή δυσάρεστες, καταστάσεις. Δίνει στο παιδί δυνατότητες να ικανοποιήσει βιολογικές ανάγκες για κίνηση και δράση. Παίζοντας μέσα στην ομάδα βιώνει με τον καλύτερο τρόπο την παιδική του ηλικία. Αλλά παράλληλα υπακούει με προθυμία στους κανόνες του παιχνιδιού και της ομάδας. Μέσα από το παιχνίδι συνειδητοποιεί την έννοια της δικαιοσύνης, της  ισότητας, της συνεργασίας, ανακαλύπτει για πρώτη φορά την έννοια της αυτογνωσίας. 

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΜΕΣΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ. Για το θέατρο συνήθως χρειάζεται ένας χώρος(αίθουσα του θεάτρου), ενώ για το θεατρικό παιχνίδι χρειάζεται κυρίως μια ομάδα ανθρώπων που θέλουν να εκφραστούν, μπορεί κανείς να παίξει όπου θέλει. Το θεατρικό παιχνίδι δεν έχει σκηνοθέτη, το ρόλο αυτό τον παίζει ο εμψυχωτής- συντονιστής. Στο θεατρικό παιχνίδι δεν κάνουμε πρόβες όπως στο θέατρο, ούτε αποστηθίζουμε ρόλους. Ο αυτοσχεδιασμός είναι το αποτέλεσμα της λειτουργικής φαντασίας της ομάδας. Ο αυτοσχεδιασμός είναι το κείμενο και σκηνικά το ίδιο το σώμα και το μυαλό μας. Σκηνικά δεν υπάρχουν, ένα απλό πανί ή οποιοδήποτε αντικείμενο, μπορεί να είναι το κοστούμι ή το σκηνικό στο θεατρικό παιχνίδι.Βοηθά τα παιδιά και τους νέους αλλά και μεγαλύτερους ανθρώπους (στην τελευταία βέβαια περίπτωση ονομάζεται ψυχόδραμα). Να συνειδητοποιήσουν τη σύνδεση όλων των επιμέρους καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων του σχολείου, καθώς και τη σύνδεση του σχολείου με το ευρύτερο κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Να βελτιώσουν την ψυχοκινητική τους έκφραση και να δραστηριοποιηθούν στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό. Να ανακαλύψουν νέες δημιουργικές δυνατότητες και τρόπους επικοινωνίας. Να εξοικειωθούν με την τέχνη του θεάτρου. Να αποκτήσουν θεατρική παιδεία. Να αναπτύξουν διάφορες δεξιότητες όπως η χρήση του σώματος και της φωνής. Να αντιληφθούν θεατρικές έννοιες ή ακόμα και να τις ανακαλύψουν. Να αποκτήσουν θετική στάση απέναντι στο θέατρο. Να αποκτήσουν γνώσεις για την ιστορία του θεάτρου, παίζοντας. Το θεατρικό παιχνίδι δεν είναι κάτι βαρετό, άρα βοηθά στο να διασκεδάζουν τα παιδιά.Με το θεατρικό παιχνίδι γινόμαστε ικανοί να καταλήξουμε σε κάποιο «δρώμενο» με βάση το παιχνίδι, την έκφραση, την ελεύθερη δημιουργία. Να εκφράσουμε ελεύθερα τα συναισθήματά μας και τα προβλήματα, που μπορεί να μη μπορούμε να τα εκφράσουμε. Να ξεπεράσουμε προβλήματα προσαρμογής και επικοινωνίας.

Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ.

Το θεατρικό παιχνίδι εξελίσσεται σε 3-4 φάσεις.

Α. Η φάση της απελευθέρωσης: Σε αυτή προσπαθούμε με διάφορα παιχνίδια, κινητικές ασκήσεις, σωματική έκφραση, να καταφέρουμε τα παιδιά αλλά και τους νέους να αισθανθούν και πάλι παιδιά και ελεύθεροι να κάνουν πράγματα που στην καθημερινή τους ζωή θα ήταν αστεία και γελοία αλλά εδώ είναι μέρος του παιχνιδιού. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η εξοικείωση μεταξύ των μελών της ομάδας, η επικοινωνία, έτσι αποδεσμεύονται από τις συστολές και τις επιφυλακτικότητας. Στο σημείο αυτό αρχίζει η δεύτερη φάση.

Β. Η φάση της αναπαραγωγής:Συζητάμε θέματα και ιδέες ανάλογα με την ηλικία και το επίπεδο της ομάδας, προσπαθούμε αυτά τα θέματα και τις ιδέες να τα συγκλίνουμε σε έναν άξονα, ένα θέμα, μια κατεύθυνση. Χωρίζουμε τα παιδιά σε ομάδες για να δουλέψουν το θέμα. Τότε τα μέλη της ομάδας αυτοσχεδιάζουν, παίζουν για τον εαυτό τους. Διαλέγουν τους ρόλους που θέλουν, μπαίνουν σε ομάδες ρόλων αρχίζει η μεταμφίεση στο συγκεκριμένο πρόσωπο. Θα ψάξουν στα διάφορα αντικείμενα που θα βρουν στο χώρο και θα στήσουν την παράστασή τους. Φυσικά τα αντικείμενα δεν είναι άλλα από μια καρέκλα για παράδειγμα, η ομάδα ονομάζει την καρέκλα, ως σπίτι και αυτό είναι, δεν χρειάζεται τίποτα άλλο. Οι θεατές που πάντα είναι τα μέλη των υπόλοιπων ομάδων, το δέχονται σαν δεδομένο και η παράσταση αρχίζει.

Γ. Η φάση της εκτέλεσης.Η φάση αυτή είναι μια καθαρά δημιουργική φάση, δηλαδή, θεατρική. Τα παιδιά με βασικά εργαλεία έκφρασης το σώμα και την κίνηση, τον λόγο και την εικόνα, φτάνουν μόνα τους σε μια σύνθεση παίζουν τα θέματα που έχουν ήδη αυτοσχεδιάσει.

Δ. Η φάση της ανάλυσης. Η ομάδα μετά την παράσταση ακολουθεί συζήτηση. Τα παιδιά συζητάνε τα όσα είδαν ή συζητάνε τα όσα είδαν και όσες απορίες τους δημιουργήθηκαν. Το πιο σημαντικό είναι ότι λένε τη γνώμη τους για τα θέματα που τους απασχόλησαν και αυτοσχεδίασαν πάνω σε αυτά. Αν θέλουν βρίσκουν ένα άλλο τέλος στον αυτοσχεδιασμό τους και ξαναρχίζουν το παιχνίδι. Βέβαια το θεατρικό παιχνίδι δεν είναι μόνο ψυχαγωγία, αποτελεί το μέσο για την ενεργοποίηση του παιδιού, στην απελευθέρωση της φαντασίας του, στην καλλιέργεια της ψυχής του, την εξοικείωση του με το θέατρο, που είναι τέχνη σύνθετη παιδευτική και βαθύτατα κοινωνική.Υλικά που χρειάζονται για το θεατρικό παιχνίδι:Στην συνέχεια θα περιγράψουμε τα υλικά που είναι απαραίτητα για την επίτευξη του σκοπού μας. Για το θέατρο συνήθως χρειάζεται ένας χώρος ( αίθουσα του θεάτρου), ενώ για το θεατρικό παιχνίδι χρειάζεται κυρίως μια ομάδα ανθρώπων που θέλουν να εκφραστούν, μπορεί κανείς να παίξει όπου θέλει. Το θεατρικό παιχνίδι δεν έχει σκηνοθέτη, το ρόλο αυτό τον παίζει ο εμψυχωτής- συντονιστής. Στο θεατρικό παιχνίδι δεν κάνουμε πρόβες όπως στο θέατρο, ούτε αποστηθίζουμε ρόλους. Ο αυτοσχεδιασμός είναι το αποτέλεσμα της λειτουργικής φαντασίας της ομάδας. Ο αυτοσχεδιασμός είναι το κείμενο και σκηνικά το ίδιο το σώμα και το μυαλό μας. Σκηνικά δεν υπάρχουν, ένα απλό πανί ή οποιοδήποτε αντικείμενο, μπορεί να είναι το κοστούμι ή το σκηνικό στο θεατρικό παιχνίδι. 

By Anna R.